Sezon 2022 – 2023 stracony dla pszenicy!
W poprzedni sezon 2022 – 2023 weszliśmy w sytuacji nagłego wzrostu cen nawozów i pozostałych środków do produkcji.
Począwszy od napaści Rosji na Ukrainę, rolnicy z niepokojem obserwowali nieustanne podwyżki cen składników pokarmowych. Inaczej niż w poprzednich latach nawozy nie staniały na tzw. przednówku, kiedy to gospodarstwa dysponujące oszczędnościami zazwyczaj mogły je taniej kupić.
Zresztą wielu rolników powstrzymywało się z zaopatrzeniem sądząc, że wzrosty cen są krótkotrwałym „wyskokiem”, a tymczasem w okresie naturalnych zakupów (sierpień – wrzesień) ceny jeszcze bardziej wzrosły.
Tymczasem po krótkim okresie wzrostu cen na zboża, ich notowania począwszy od grudnia 2022 roku zaczęły stopniowo spadać. I oto sezon 2022 – 2023 zakończyliśmy sytuacją, kiedy wyprodukowane na drogich nawozach zboże i rzepak, możemy sprzedać po niskich cenach, często przynoszących wręcz straty w produkcji.
Poniżej przedstawiany bilans zysków i strat z produkcji pszenicy ozimej w poprzednim sezonie.
Przyjmijmy, że zgodnie z podręcznikowymi zaleceniami, chcąc uzyskać 7 t/ha, należy zastosować 80 kg P2O5, 120 kg K2O i 180 kg N na hektar, przy średniej zawartości składników w glebie. W omawianym sezonie wyjątkowo drogi był również materiał siewny, paliwo oraz środki ochrony roślin.
Nie wchodząc w szczegóły, bo w każdym gospodarstwie ceny poszczególnych czynników produkcji mogły się nieznacznie różnić, przedstawiamy poniżej wykaz kosztów konkretnych zabiegów, związanych z założeniem i prowadzeniem plantacji pszenicy ozimej w przeliczeniu na 1 hektar.
Uprawa ścierniska – 48 zł (paliwo)
orka – 125 zł (paliwo)
siew – 95 zł (paliwo)
nasiona – 647 zł
herbicydy – 60 zł
antywylegacz – 46 zł
odżywki – 156 zł (dwa zabiegi)
fungicydy – 340 zł (trzy zróżnicowane jakościowo/cenowo zabiegi: 60 zł + 100 zł + 180 zł)
Insektycydy – 44 zł
Paliwo zużyte na zabiegi rozsiewania i opryskiwania – 80 zł (łącznie)
Żniwa własnym kombajnem – 150 zł (ON i AdBlue)
Podatek rolny – 185 zł
Spółka wodna – 40 zł
Jak do tej pory koszty wyniosły 2016 zł/ha.
Ale to przecież nie wszystko. Zostaje jeszcze do policzenia koszt nawozów. Zostawiliśmy to na koniec by pokazać jak bardzo ich cena, wpływa na zysk/stratę z uprawy. W poprzednim sezonie, ilość pieniędzy wydanych na te podstawowe składniki pokarmowe, bardzo mocno zależała od terminu ich zakupu.
Wariant 1:
Rolnik zakupił nawozy przed żniwami 2022 r. płacąc za kilogram:
azotu – 11,44 zł, fosforu – 9,5 zł,- potasu – 7,1 zł.
Dla podanych wyżej wielkości nawożenia koszty kształtują się następująco:
Nawożenie azotowe – 2059,20 zł/ha
Nawożenie fosforowe – 760 zł/ha
Nawożenie potasowe – 852 zł/ha
Łącznie daje to sumę: 3671,20 zł/ha.
Wariant 2:
Rolnik zakupił nawozy we wrześniu 2022 r. płacąc za kilogram:
azotu – 14,7 zł, fosforu – 11,25 zł,- potasu – 7,66 zł.
Dla podanych wyżej wielkości nawożenia koszty kształtują się następująco:
Nawożenie azotowe – 2646 zł/ha
Nawożenie fosforowe – 900 zł/ha
Nawożenie potasowe – 919,20 zł/ha
Łącznie daje to sumę: 4465,20 zł/ha.
Wariant 3:
Optymistyczny – dotyczy rolników, którzy mieli nerwy ze stali i kupili część nawozów w końcówce lutego 2023 r. płacąc za kilogram:
azotu – 8,58 zł, potasu – 6,16 zł.
Nawożenie azotowe – 1544,40 zł/ha
Nawożenie fosforowe – 760 zł/ha (fosfor musiał być dany pod korzeń i został zakupiony jak w wariancie 1)
Nawożenie potasowe – 739,20 zł/ha
Łącznie daje to sumę: 3043,60 zł/ha.
Dodając kwotę 2016 zł do poszczególnych wariantów uzyskujemy całość kosztów poniesionych na uprawę pszenicy ozimej w minionym sezonie, w zależności od tego w jakiej cenie kupiliśmy nawozy.
Wariant 1 całościowo: 2016 zł + 3671,20 zł = 5687,20 zł/ha.
Wariant 2 całościowo: 2016 zł + 4465,20 zł = 6481,20 zł/ha.
Wariant 3 całościowo: 2016 zł + 3043,60 zł = 5059,60 zł/ha.
Biorąc pod uwagę dzisiejsze średnie ceny pszenicy konsumpcyjnej (800 zł/t) i paszowej (700 zł/t) wygląda na to, że aktualne jak nigdy wcześniej jest pytanie: „Jak żyć panie premierze?”
Dla wariantu pierwszego, pokrycie kosztów daje osiągnięcie plonu 7,1 t/ha pszenicy konsumpcyjnej i 8,12 t/ha paszowej .
Dla wariantu 2 odpowiednio 8,1 t/ha i aż 9,25 t/ha.
Dla wariantu 3 (optymistycznego) odpowiednio 6,32 t/ha i 7,23 t/ha!
Według GUS w 2023 roku średni plon pszenicy ozimej wyniósł 5,48 t/ha!
Oczywiście, nie wszyscy prowadzili plantację w opisany sposób. Każdy ma swoją metodę, każdy ma inne warunki w gospodarstwie, w różnych cenach kupił nawozy i w różnych cenach udało mu się sprzedać zboże.
Tym, którzy pocieszają się, że nie prowadzili tak intensywnej uprawy przypominam, że to nie wszystkie koszty w gospodarstwie. Są jeszcze remonty, zakupy części, raty kredytu, czynsz dzierżawny.
Na to wszystko powinniśmy mieć pieniądze z zysku z uprawianego pola. 
Z zysku! Z jakiego zysku?!