Pomoc suszowa 2023. Szacowanie strat i warunki uzyskania pomocy.

Trochę to już późno na takie działania, ale podobno zawsze lepiej niż wcale. Trzymając się tego powiedzenia cieszmy się, że rząd wreszcie zauważył problem suszy. Choć od początku roku ilość opadów była wyraźnie niższa niż w analogicznym okresie roku poprzedniego, to wiosną jeszcze tak tego nie dało się zauważyć. Niskie temperatury powodowały słabe parowanie i zasoby wody glebowej dość długo utrzymywały się na w miarę dobrym poziomie. Kiedy jednak przyszły gorące dni sytuacja diametralnie się zmieniła.

Dziś możemy to obserwować w postaci wielu plantacji rzepaku, które w większości nie dosuszane chemicznie, już są zbierane. Susza sprawiła również niemal jednoczesne z rzepakiem dojrzewanie pszenic ozimych. Są w kraju regiony, gdzie codziennym widokiem jest słaba, niska kukurydza ze zwiniętymi w rurkę liśćmi.

W piątek, 14 lipca br. opublikowane zostało w Dzienniku Ustaw rozporządzenie Rady Ministrów określające zasady szacowania strat po suszy i udzielania pomocy poszkodowanym rolnikom w latach 2023 i 2024.

Wysokość strat będzie liczona w następujący sposób. Po pierwsze rolnik może skorzystać z aplikacji internetowej, gdzie sam określa wielkość strat.

Ponieważ w wielu przypadkach z poprzedniego roku owa aplikacja nie sprawdziła się w praktyce, istnieje możliwość obejrzenia szkody na miejscu przez specjalną komisję „suszową”.

Do analizy wielkości szkody mogą też być wykorzystane dane IUNiG –  PIB Puławy.

Aplikacja suszowa powinna zacząć swe działanie od 20 lipca. Z rozmowy z infolinią ARiMR wynika, że to mało prawdopodobne, raczej przewidują jej uruchomienie na przełomie sierpnia/września. Kto ma rację: minister czy pracownik Agencji – już niedługo zobaczymy.

O ile w przypadku aplikacji straty w uprawach mogą być szacowane nawet po zbiorze roślin (nie trzeba dokumentować stanu faktycznego zdjęciami – aplikacja ma swoje zdjęcia) o tyle w przypadku komisji, rolnik powinien odpowiednio wcześniej zgłosić szkodę, tak by komisja miała szansę na ich oszacowania, czyli przed zbiorami. Ostateczny termin zgłaszania strat w tym przypadku to 15 września roku wystąpienia szkody.

Komisja do oszacowania szkód spowodowanych suszą będzie powoływana przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce wystąpienia szkód powstałych w wyniku suszy

Komisja będzie się składać z co najmniej 3 osób. W tym z jednego przedstawiciela ośrodka doradztwa rolniczego oraz  jednego przedstawiciela izby rolniczej, mających wykształcenie wyższe albo średnie w zakresie rolnictwa lub ekonomiki rolnictwa albo co najmniej pięcioletni staż w prowadzeniu gospodarstwa rolnego potwierdzony przez sołtysa.

Komisja powinna oszacować szkody powstałe w wyniku suszy w terminie do dwóch miesięcy od dnia zgłoszenia szkód przez rolnika, nie później jednak niż do czasu zbioru plonu głównego danej uprawy albo jej likwidacji i nie wcześniej niż od wschodów upraw.

W terminie 60 dni od dnia oszacowania szkód powstałych w wyniku suszy, komisja będzie musiała złożyć raport,  jednak nie później niż do dnia 15 października roku wystąpienia suszy.

Jeśli rolnik we wniosku o oszacowanie szkód, poda procentową wysokość strat spowodowanych wystąpieniem suszy w poszczególnych uprawach, wyższą niż wysokość ustalona na podstawie danych IUNG – PIB, wówczas do obliczenia wysokości szkody będą przyjmowane odpowiednio dane w tym zakresie IUNG – PIB.

Jeśli wysokość szkody ustalona w powyższy sposób będzie różnić się od wysokości szkód oszacowanej przez komisję suszową na miejscu, do obliczenia ostatecznej wysokości szkód zgodnie z projektowanymi przepisami będzie przyjmowana:

–  wyższa wysokość szkód spowodowanych wystąpieniem suszy, jeżeli różnica wynosi nie więcej niż 30%,

– niższa wysokość szkód powiększona o 30%, jeżeli różnica będzie wynosić więcej niż 30%,

– wysokość ustalona na podstawie danych IUNG – PIB. Jeżeli wynosi ona 0%, to oznacza to, że zgodnie z Klimatycznym Bilansem Wodnym w danej uprawie nie wystąpiły szkody spowodowane suszą.

Pomoc będzie przyznawana w drodze decyzji kierownika biura powiatowego ARiMR właściwego ze względu na miejsce zamieszkania albo siedzibę producenta rolnego, na wniosek rolnika złożony na formularzu opracowanym przez Agencję i udostępnionym na jej stronie internetowej.

O pomoc suszową będą mogli ubiegać się ci rolnicy, w których gospodarstwach powstały szkody w uprawach rolnych spowodowane wystąpieniem w 2023 r. suszy w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, które zostały obliczone za pośrednictwem publicznej aplikacji, i wynoszą powyżej 30% średniej rocznej produkcji rolnej w gospodarstwie rolnym z ostatnich trzech lat poprzedzających rok wystąpienia suszy.

Tutaj ważna uwaga! O pomoc mogą ubiegać się rolnicy jeśli strata wynosi powyżej 30% w SKALI CAŁEGO GOSPODARSTWA! A nie w konkretnej uprawie na jakiejś działce. W skrócie: jeśli masz gospodarstwo 100 ha i na całości straty w uprawach wynoszą powyżej 30% – to pomoc zostanie ci przyznana. Ale jeśli w tym gospodarstwie masz na przykład działkę 10 ha pszenicy i w jej ramach straty suszowe wynoszą nawet 50%, to w skali całego gospodarstwa jest to jednak poniżej 30% strat – pomocy nie otrzymasz!

Do wniosku o pomoc rolnik musi dołączyć:

– kopię protokołu oszacowania szkód sporządzonego przez komisję powołaną przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce wystąpienia szkód lub

– uwierzytelniony przez producenta rolnego wydruk protokołu oszacowania szkód sporządzonego za pośrednictwem aplikacji publicznej,

– kopię polisy ubezpieczeniowej potwierdzającej zawarcie umowy ubezpieczenia upraw rolnych.

Wysokość pomocy będzie ustalana jako iloczyn powierzchni uprawy, na której powstały szkody spowodowane wystąpieniem w 2023 r. suszy, oraz stawki pomocy.

Wysokość pomocy nie będzie mogła przekroczyć:

– 80% kwoty obniżenia dochodu z produkcji rolnej;

– 90% kwoty obniżenia dochodu z produkcji rolnej – dla gospodarstw rolnych położonych na obszarach z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami określonymi w przepisach o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich.

Pomoc będzie pomniejszona o 50%, jeżeli producent rolny nie posiada ubezpieczenia co najmniej 50% powierzchni upraw.

Termin składania wniosków oraz wysokość stawki pomocy minister rolnictwa ogłosi w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej obsługującego go urzędu, z tym że wysokość stawki powinna zostać ogłoszona najpóźniej 7 dni przed rozpoczęciem terminu składania wniosków o przyznanie pomocy.