Kogo dotyczy obowiązek rejestracji gospodarstwa w BDO?

BDO, czyli Bank Danych o Odpadach, to system teleinformatyczny prowadzony przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, który służy do monitorowania gospodarki odpadami w Polsce. W ostatnich latach zaszły istotne zmiany w zakresie obowiązków rejestrowych, także dla gospodarstw rolnych. Do niedawna obowiązek ten dotyczył wyłącznie największych gospodarstw – obecnie przepisy się zmieniły i objęły znacznie szersze grono rolników.

Stan prawny przed 2023 rokiem

Do końca 2022 roku, obowiązek rejestracji w BDO dotyczył jedynie gospodarstw o powierzchni powyżej 75 ha użytków rolnych. Wynikało to z przepisów przejściowych oraz praktyki organów ochrony środowiska, które uznawały, że mniejsze gospodarstwa nie są „wytwórcami odpadów w rozumieniu przepisów”, o ile nie prowadzą działalności wykraczającej poza typową produkcję rolną.

Co się zmieniło?

Z początkiem 2023 roku (a w niektórych województwach już w końcówce 2022 r.) rozszerzono interpretację przepisów dotyczących gospodarstw rolnych, wskazując, że niemal każde gospodarstwo – niezależnie od wielkości – może generować odpady wymagające rejestracji w BDO. Kluczowe jest tu rozróżnienie rodzaju wytwarzanych odpadów oraz sposób ich zagospodarowania.

Kiedy gospodarstwo musi się zarejestrować w BDO?

Rejestracji w BDO wymaga każde gospodarstwo rolne, które:

1. Wytwarza odpady inne niż komunalne, np.:
   • opakowania po środkach ochrony roślin,
   • zużyte oleje silnikowe,
   • części maszyn rolniczych,
   • folie, siatki, sznurki po sianokiszonkach,
   • filtry olejowe, opakowania po nawozach, środki higieny zwierząt.
2. Przekazuje te odpady podmiotowi zewnętrznemu (firmie utylizacyjnej) – niezależnie od ilości i częstotliwości.
3. Zatrudnia pracowników i wytwarza odpady związane z obsługą pracowników (np. odpady BHP, środki ochrony osobistej).

Kto jest zwolniony z rejestracji w BDO?

Z obowiązku wpisu do rejestru BDO zwolnione są gospodarstwa, które:

• nie wytwarzają odpadów innych niż komunalne, lub
• wytwarzają wyłącznie odpady komunalne i zagospodarowują je zgodnie z umową z gminą, albo
• odprowadzają odpady rolnicze do zarejestrowanych podmiotów, które same prowadzą dokumentację BDO i potwierdzają odbiór.

UWAGA: Nawet w tych przypadkach warto posiadać pisemne potwierdzenie, że obowiązek ewidencji spoczywa na odbiorcy, nie na rolniku.

Jak dokonać rejestracji w BDO?

Rejestracji dokonuje się:

• elektronicznie poprzez portal: https://rejestr-bdo.mos.gov.pl,
• wymagane dane obejmują m.in. numer gospodarstwa, typ działalności, rodzaje wytwarzanych odpadów,
• po rejestracji rolnik otrzymuje numer BDO, który należy umieszczać na dokumentach związanych z przekazywaniem odpadów (np. KPO – karta przekazania odpadu).

Co grozi za brak rejestracji?

Brak wpisu do BDO przy równoczesnym wytwarzaniu odpadów może skutkować:

• mandatem do 500 zł w przypadku kontroli WIOŚ,
• karą administracyjną do 1 000 000 zł (!) w przypadku poważnych uchybień,
• niemożliwością przekazania odpadów firmom utylizacyjnym, które wymagają numeru BDO od każdego przekazującego.

Ważne!

Od 2023 roku większość gospodarstw rolnych – niezależnie od powierzchni – powinna być wpisana do rejestru BDO, jeśli wytwarza odpady inne niż komunalne i przekazuje je dalej. Wielkość gospodarstwa nie jest już głównym kryterium – istotne są rodzaj i sposób postępowania z odpadami.

Pozorny wyjątek

Jeśli gospodarstwo wytwarza bardzo małe ilości odpadów (poniżej 100 kg rocznie) i nie prowadzi działalności gospodarczej, może być zwolnione z rejestracji w BDO – ale nadal musi oddawać odpady tylko uprawnionym podmiotom i mieć dokumenty przekazania.

W przypadku wątpliwości warto skonsultować się z lokalnym oddziałem WIOŚ lub doradcą środowiskowym.

Kluczowa zasada:

Jeśli gospodarstwo rolne wytwarza odpady inne niż komunalne (np. zużyty olej, filtry, opakowania po środkach ochrony roślin), to z zasady powinno być zarejestrowane w BDO – nawet jeśli tych odpadów jest niewiele (np. 20–50 kg rocznie).

Skąd się wzięło te 100 kg?

Ten próg 100 kg rocznie odnosi się do tzw. zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów, a nie z obowiązku rejestracji w BDO.

Różnica:

Podsumowanie

Wygląda więc na to, że w praktyce właściwie każde gospodarstwo musi być zarejestrowane w Banku Danych o Odpadach i prowadzić ewidencję. Nawet jeśli „produkujemy” poniżej 100 kg odpadów, to wystarczy, że wymienimy olej w ciągniku i już jesteśmy „producentem” niebezpiecznych odpadów (zużyty olej i filtr) i tym samym jesteśmy zobligowani do rejestracji w BDO i prowadzenia ewidencji.

Dlatego warto:

• sprawdzić, czy Twoje gospodarstwo generuje odpady objęte rejestracją,
• jeśli tak – zarejestrować się w systemie BDO,
• prowadzić prostą ewidencję i mieć dokumentację przekazywania odpadów.