Już ponad 20 lat negocjacji!

Już od ponad dwudziestu lat (z przerwami) Unia Europejska prowadzi rozmowy w sprawie umowy o wolnym handlu między UE a krajami Mercosur (Argentyna, Brazylia, Paragwaj, Urugwaj i państwa stowarzyszone).  W 2019 roku zostały zakończone negocjacje w sprawie komponentu handlowego. W tej chwili dyskusja dotyczy zagadnień zrównoważonego rozwoju. Wciąż jeszcze ostateczna propozycja umowy nie została przedstawiona do akceptacji państw członkowskich UE.

Czym jest Mercosur?

Można powiedzieć, że Mercosur jest taką południowoamerykańską Unią Europejską. Powstał w 1991 roku na mocy traktatu z Asunción. Jego głównym celem jest stworzenie warunków do swobodnego przepływu towarów, kapitału, usług i osób pomiędzy państwami członkowskimi. Jak informują statystyki gospodarcze pomysł się powiódł, bo w ciągu dekady blok zjednoczonych gospodarek stał się czwartym po NAFTA, UE i Japonii rynkiem na świecie. Z Mercosurem na zasadzie stowarzyszenia współpracują: Boliwia, Chile, Kolumbia, Ekwador, Gujana, Peru i Surinam. Nowa Zelandia i Meksyk są krajami, które na razie uważnie przyglądają się organizacji, zastanawiając się nad bliższą współpracą.

Cele umowy handlowej między UE a Mercosur

Jak w przypadku każdej umowy o wolnym handlu, tak i ta jest po prostu traktatem, którego celem jest zmniejszenie bądź wręcz wyeliminowanie określonych barier w handlu i inwestycjach miedzy stronami. W tym konkretnym przypadku, umowa ma na celu wzajemne otworzenie rynków Unii i  krajów rozwiniętych oraz gospodarek wschodzących dzięki preferencyjnemu dostępowi. Wszystko to oczywiście podporządkowane jest potencjalnym korzyściom gospodarczym, a w pewnym stopniu  również politycznym.

Wzajemne otwarcie rynków

Obustronne otwarcie rynków polega na realizacji szczegółowych harmonogramów redukcji lub zniesienia ceł we wzajemnym obrocie handlowym. Odnośnie tego co nas szczególnie interesuje czyli przepływu towarów rolnych liberalizacja ceł ma być ograniczona do poziomu ustanowionych kontyngentów taryfowych (TRQ) o obniżonej lub zerowej stawce celnej, po przekroczeniu których będą obowiązywały stawki takie jak obecnie.

/*! elementor – v3.12.2 – 23-04-2023 */
.elementor-widget-image{text-align:center}.elementor-widget-image a{display:inline-block}.elementor-widget-image a img[src$=”.svg”]{width:48px}.elementor-widget-image img{vertical-align:middle;display:inline-block}

Czego dotyczy umowa UE – Mercosur?

Umowa Unia – Mercosur  dotyczy między innymi poniższych obszarów:

1. Całkowita lub częściowa liberalizacja ceł w handlu wzajemnym towarami
2. Liberalizacja handlu usługami
3. Liberalizacja dostępu do rynku zamówień publicznych
4. Współpraca w sprawach weterynaryjnych i fitosanitarnych
5. Ochrona oznaczeń geograficznych

Jakie produkty podlegają niepełnej liberalizacji po stronie UE?

Po stronie UE niepełna liberalizacja ceł w imporcie z Mercosur (ustanowienie TRQ bądź częściowa redukcja stawki celnej bez ograniczeń kwotowych) dotyczy między innymi następujących towarów.

♦  mięsa wołowego, wieprzowego i drobiowego – świeżego, mrożonego, przetworzonego

♦  mięsa baraniego i koziego solonego lub suszonego

♦  mleka i śmietany

♦  serów

♦  żółtek jaj i albumin

♦  bananów

♦  ryżu

♦  czosnku

♦  kukurydzy i sorgo

♦  skrobi kukurydzianej i z manioku

♦  cukru trzcinowego do rafinacji

♦ syropów cukrowych i niektórych produktów przetworzonych o wysokiej zawartości cukru

♦  słodkiej kukurydzy

♦  miodu

♦  wina

♦  rumu

♦  etanolu

♦  produktów spożywczych dla niemowląt.

Jakie produkty podlegają niepełnej liberalizacji po stronie Mercosur?

♦  niektóre produkty mleczarskie

♦  preparaty do żywienia niemowląt

♦  czosnek

Niektóre kontyngenty taryfowe w dostępie do rynku UE

Mięso drobiowe – dwa kontyngenty bezcłowe (mięso z kością i mięso bez kości) o łącznym wolumenie 30 tys. ton w pierwszym roku obowiązywania umowy, stopniowo wzrastającym w kolejnych latach do łącznego poziomu 180 tys. ton w szóstym roku.

Mięso wołowe – dwa kontyngenty (mięso świeże i mięso mrożone) o obniżonym cle (7,5 proc.) o łącznym wolumenie 16,5 tys. ton w pierwszym roku, stopniowo wzrastającym w kolejnych latach do poziomu 99 tys. ton w szóstym roku.

Mleko w proszku – kontyngent taryfowy 1 tys. ton w pierwszym roku, stopniowo wzrastający w kolejnych latach do 10 tys. ton w jedenastym roku. Stawka wewnątrz kontyngentu ma podlegać stopniowo redukcji aż do zniesienia w 11 roku od wejścia w życie umowy.

Sery (bez mozzarelli) – kontyngent taryfowy 3 tys. ton w pierwszym roku, stopniowo wzrastający w kolejnych latach do 30 tys. ton w jedenastym roku. Stawka wewnątrz kontyngentu ma podlegać stopniowo redukcji aż do zniesienia w 11 roku od wejścia w życie umowy.

W sektorze cukru liberalizacja ceł w dostępie do rynku UE ma dotyczyć tylko cukru trzcinowego do rafinacji, oraz ma polegać na ustanowieniu bezcłowego TRQ 10 tys. ton dla Paragwaju, oraz na zniesieniu cła dla części (180 tys. ton) z obecnie już alokowanej w ramach WTO kwoty taryfowej dla Brazylii.

Tu ułatwień nie będzie!

Mimo tak wielu produktów podlegających liberalizacji i kontyngentom są też takie, które w ogóle nie będą przedmiotem ułatwień pod żadną postacią. Na przykład mięso baranie i kozie (oprócz solonego i suszonego objętego TRQ), maślanka serwatka, mozzarella, tłuszcz mleczny, pszenica (z wyjątkiem siewnej), pszenica durum, oraz cukier (inny niż trzcinowy do rafinacji).

Na wszelki wypadek system cen wejścia

Unia Europejska w imporcie owoców i warzyw świeżych lub chłodzonych z krajów Mercosur, zachowa system cen wejścia w odniesieniu do większości objętych nim towarów (na przykład: jabłka, gruszki, śliwki, wiśnie, morele, brzoskwinie, winogrona i sok winogronowy, oraz ogórki i pomidory).

System cen wejścia stosowany w unijnej taryfie celnej chroni przed importem towarów po niskich cenach, ponieważ przewiduje wzrost stawki celnej wraz ze spadkiem poniżej określonego progu ceny produktów importowanych.

Jedynie w przypadku importu owoców cytrusowych z obszaru Mercosur, ceny wejścia nie będą stosowane.

Niby dobrze ale…

Jak pisaliśmy w artykule „Stanowisko MRiRW w sprawie umowy z MERCOSUR” projekt umowy budzi wiele kontrowersji. Szczególne zaniepokojenie wyrażają rolnicy, którzy uważają, iż unijne rolnictwo zostało złożone na ołtarzu interesów unijnego przemysłu.

Co prawda, w umowie zawarte są zapisy umożliwiające stronom czasowe wycofanie liberalizacji w dostępie do rynku w razie nadmiernego importu powodującego straty w gospodarce. Po pierwsze jednak, w praktyce ich zastosowanie jest dość trudne i w zasadzie odbywa się już po wyrządzeniu wymiernych strat na danym rynku, a po drugie nie są one dostosowane do sektora rolnego.

Co do zasady też (na co zwraca uwagę Polska) preferencje taryfowe w dostępie do unijnego rynku nie są uwarunkowane przestrzeganiem przez Mercosur standardów UE w zakresie zrównoważonego rozwoju. Jedynie w przypadku importu jaj z krajów Mercosur, KE zastrzegła możliwość korzystania z zerowej stawki celnej (która ma zacząć obowiązywać po 4 – letnim okresie przejściowym) od przestrzegania standardów w zakresie dobrostanu zwierząt.

Czy to przyniesie nam korzyść?

Teoretycznie – Unii Europejskiej jako całości ten interes ma się opłacać i prawdopodobnie jak praktyka  pokazuje – opłacać się będzie. Tylko czy wszystkim uczestnikom rynku?  Czy rolnicy na tym zyskają czy stracą? – czas pokaże.

Może Cię zainteresować: